Tiêu chuẩn OCOP là gì? Lợi ích khi tham gia chương trình OCOP

Tiêu chuẩn OCOP có vai trò quan trọng đối với các sản phẩm “thuần Việt”. Không chỉ vậy, việc thực hiện thành công chương trình còn góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội, tạo công ăn việc làm cho người dân. Bài viết này, hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” - OCOP.

Tiêu chuẩn OCOP là gì?

OCOP ( One Commune, One Product) là chương trình mang tên “Mỗi xã, phường một sản phẩm”. Chương trình này khởi nguồn từ xứ Phù Tang từ thập niên 70 của TK trước. Tới thời điểm hiện tại, đã có hơn 40 quốc gia học tập, triển khai thành công, đạt được những thành tựu to lớn từ chương trình này. Thực chất, đây là giải pháp thúc đẩy kinh tế nông thôn, khơi dậy tiềm năng phát triển của các địa phương. Mục đích chính là tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Mục tiêu của OCOP có thể thấy rất rõ. Đó là phát triển hình thức sản xuất, kinh doanh sản phẩm đậm chất truyền thống, có tiềm năng phát triển ở khu vực nông thôn. Từ đó thực hiện tốt tiêu chí đề ra trong bộ tiêu chí của chương trình nông thôn mới.

OCOP Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm”

Nhìn chung, nếu thực hiện thành công chương trình OCOP thì vấn đề công ăn việc làm của người dân được giải quyết. Cùng với đó là thay đổi cách sản xuất, hướng tới nền kinh tế thị trường rộng lớn. Thêm nữa, việc thúc đẩy phát triển sản xuất này còn góp phần hạn chế “làn sóng” di cư từ nông thôn ra thành thị tìm việc làm. Cuối cùng là tạo ra những sản phẩm chất lượng, phát triển du lịch địa phương.

Tham gia và đạt tiêu chuẩn OCOP đem lại lợi ích gì?

Thực hiện thành công chương trình OCOP mang lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển kinh tế xã hội. Không chỉ vậy, những địa phương, đơn vị sản xuất tham gia nếu đạt tiêu chuẩn OCOP sẽ có rất nhiều thuận lợi.

Đối với người sản xuất

Nếu thực hiện thành công chương trình, người dân sẽ có công ăn việc làm. Khi thu nhập được cải thiện, mức sống của người dân tại vùng nông thôn cũng được nâng cao. Bên cạnh đó, chương trình OCOP còn góp phần thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, hướng tới nền kinh tế thị trường.

Thực hiện thành công chương trình đem lại uy tín về sản phẩm và thương hiệu hợp tác xã

Đối với sự phát triển kinh tế – xã hội

Tạo nên hướng đi mới, hiện đại, hiệu quả hơn trong sản xuất kinh doanh các sản phẩm truyền thống. Không chỉ vậy, những mặt hàng này còn có cơ hội để vươn ra thị trường lớn, xuất hiện tên “kệ sản phẩm” của những thị trường nước ngoài. Điều này sẽ giúp tái cơ cấu nền kinh tế nông thôn.

Mỗi xã, phường một sản phẩm, cơ hội việc làm của người dân vùng nông thôn cũng tăng lên. Từ đó làm giảm lượng người từ nông thôn đổ ra thành thị kiếm việc. Thêm vào đó, chương trình còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đây là yếu tố cần thiết cho sự phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Trách nhiệm của các chủ thể tham gia OCOP

Để thực hiện thành công chương trình OCOP, mỗi chủ thể tham gia đều phải có ý thức, trách nhiệm, hoàn thành tốt vai trò của mình. Không chỉ Nhà nước, các tổ chức chính trị, xã hội mà người dân, doanh nghiệp cũng cần làm tròn trách nhiệm của mình.

Vai trò của Nhà nước

Đơn vị có trách nhiệm tổ chức chính đề án này là Ban điều hành OCOP tỉnh. Đơn vị này có trách nhiệm trong việc xây dựng, phối hợp, làm việc với bên tư vấn để triển khai. Bên cạnh đó, nguồn kinh phí thực hiện đề án cũng do Ban điều hành chương trình huy động. Những sở, ban, ngành liên quan tham gia vào đề án với từng khâu cụ thể dựa trên chức năng, nhiệm vụ của mình. Những cơ quan, ban ngành liên quan còn có vai trò tham mưu, ban hành những chính sách phù hợp để tạo điều kiện, hỗ trợ phát triển. Cụ thể như đào tạo, trau dồi thêm kiến thức, đề ra bộ tiêu chuẩn sản phẩm, tạo các kênh phối hợp để phân phối sản phẩm, khâu quảng bá, định hướng,...

Nhà nước và trách nhiệm trong việc thực hiện chương trình OCOP

Vai trò của Chính quyền các cấp

Chính quyền các cấp có vai trò quản lý trực tiếp các bộ phận, cá nhân trong hệ thống tổ chức đề án cùng cấp. Đồng thời ban hành, triển khai chính sách hỗ trợ chủ thể tham gia dự án. Chính quyền các cấp còn có vai trò trong việc phân bổ, điều chỉnh nguồn lực. Cùng với đó là tuyên truyền về đề án thông qua hệ thống. Đây cũng là đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức cuộc thi sản phẩm OCOP cấp huyện để chọn ra sản phẩm tốt nhất thi vòng tỉnh.

Các tổ chức chính trị - xã hội - ngành nghề

Không chỉ Nhà nước, Chính quyền các cấp mà các tổ chức chính trị -  xã hội cũng có trách nhiệm khi thực hiện đề án OCOP. Vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội - ngành nghề như sau:

• Liên minh HTX và DN ngoài Nhà nước: Xây dựng, phát triển HTX, doanh nghiệp ngoài nhà nước.
• Hiệp hội các doanh nghiệp tỉnh: Tham gia vào những giá trị hình thành trong chương trình OCOP.
• Hội Nông Dân: Tuyên truyền, động viên hội viên tham gia vào đề án.
• Các trường nghề trong tỉnh: Đào tạo ngành nghề liên quan, tuyên truyền cho cộng đồng tham gia đề án.

Vai trò của người dân, tổ chức kinh tế

Người trực tiếp làm ra các sản phẩm OCOP chính là các chủ thể, tổ chức kinh tế. Chính vì vậy, những người này có vai trò chủ đạo khi thực hiện đề án OCOP. Dựa vào thực tiễn, tiềm năng của quê hương, họ sẽ tính toán và đưa ra quyết định “trồng cây gì, nuôi con gì”. Hay nói cách khác là những sản phẩm có tiềm năng phát triển, lợi thế cạnh tranh. Sau khi xác định sản phẩm muốn hướng tới, họ sẽ lập kế hoạch và bắt tay vào sản xuất. Quan trọng nhất là tạo ra những sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, đáp ứng được nhu cầu thị trường.

Để chương trình thành công, phát triển bền vững thì người dân chính là “nòng cốt”. Đặt đúng vai trò, xác định vị trí trung tâm sẽ giúp đề án triển khai thuận lợi, phát triển mọi mặt.

khách hàng, cán bộ đến tham quan địa điểm mua chè thái nguyên tại HTX Tâm Trà Thái

Sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP và chứng nhận ATTP

Sau khi tham gia OCOP, các sản phẩm truyền thống đã được nhiều người biết đến và đón nhận. Tuy nhiên, để có mặt tại các siêu thị lớn hay trở thành hàng xuất khẩu thì còn vướng phải rất nhiều khó khăn. Đặc biệt là thủ tục, hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận ATTP. Sản phẩm OCOP không ít nhưng trong đó lượng sản phẩm được cấp giấy ATTP lại rất hạn chế. Chứng nhận này có thể là chứng nhận VietGap, ISO 22000:2018 hay chứng nhận nông nghiệp hữu cơ ASEAN.

Giấy chứng nhận cho sản phẩm trà Thái Nguyên

Chứng nhận Vietgap

Là chứng nhận thực hành nông nghiệp hàng đầu tại nước ta. Những mô hình trồng trọt được cấp loại giấy chứng nhận này cần đảm bảo tiêu chí “sạch” lên hàng đầu. Hay nói cách khác, đầu ra của mô hình VietGap là những sản phẩm an toàn. Tiêu chuẩn VietGap đưa ra nhiều nguyên tắc, quy định trong quá trình sản xuất ra sản phẩm. Cần thực hiện các quy chuẩn quan trọng để có được sản phẩm an toàn cho sức khỏe của người. Cụ thể là khâu sản xuất, sơ chế.

Chứng nhận VietGap dành cho các hợp tác xã, nông trường trồng trọt. Các loại sản phẩm thường làm giấy chứng nhận VietGap là lúa, rau quả, chè,...

Chứng nhận ISO 22000:2018/ HACCP CODE 2003

Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 là hệ thống quản lý ATTP. Trong khi đó, HACCP CODE 2003 được hiểu là hệ thống phân tích mối nguy cũng như điểm kiểm soát tới hạn. Nếu VietGap áp dụng cho mô hình trồng trọt thì 2 tiêu chuẩn này áp dụng cho quá trình sản xuất, chế biến. Các đơn vị chế biến đồ hộp, sản xuất chè khô, đồ uống thường làm giấy chứng nhận về tiêu chí này.

Chứng nhận Nông nghiệp hữu cơ ASEAN

Đây cũng là loại giấy chứng nhận áp dụng cho quá trình sản xuất, sơ chế, chế biến. Các sản phẩm thông qua quá trình này đảm bảo tiêu chí sạch, an toàn cho sức khỏe người dùng. Không chỉ vậy, quá trình sản xuất này còn vì cuộc sống xanh, cải thiện môi trường sinh thái.

Rất ít đơn vị được cấp giấy chứng nhận này bởi các tiêu chuẩn vô cùng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, nếu sản phẩm được cấp giấy Chứng nhận Nông nghiệp hữu cơ Asean thì cơ hội tiến ra thị trường quốc tế sẽ cao hơn rất nhiều.

Tại sao sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP được chú trọng?

So với các sản phẩm thuộc lĩnh vực chứng nhận khác thì những sản phẩm thuộc chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” được chú trọng hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng chuộng những sản phẩm được cấp giấy chứng nhận VietGap hay ISO 22000:2018. Có thể kể tới những lý do khiến sản phẩm đạt tiêu chuẩn này được chú trọng như sau:

- Sản phẩm OCOP được đánh giá thận trọng, chuyên nghiệp về nhiều mặt. Hội đồng đánh giá gồm những cán bộ chuyên môn trong các lĩnh vực liên quan như y tế, môi trường,.... Không chỉ vậy, việc đánh giá còn trải qua nhiều cấp khác nhau, từ cấp huyện tới tỉnh, sau đó lên Trung Ương.

- Những sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn từ 4 sao đều có giấy chứng nhận quan trọng như VietGap, ISO,...

- Những ngôi sao đánh giá của một sản phẩm có được trải qua nhiều cơ quan thẩm định với các bộ phận chuyên môn. Cùng với đó là đánh giá của người đại diện tỉnh.

- Sản phẩm OCOP được đầu tư, chú trọng về nhiều mặt. Không chỉ chất lượng mà bao bì, hình thức sản phẩm cũng đặc biệt được quan tâm.

- Sau khi đạt được số sao, sản phẩm nằm dưới sự quản lý của cơ quan OCOP cấp tỉnh. Những sản phẩm từ 4 sao sẽ do cơ quan Trung Ương quản lý, kiểm nghiệm cũng như duy trì chất lượng.

- Một sản phẩm OCOP được tin dùng bởi số sao nhận được thể hiện được sự đầu tư, chú trọng trong các khâu. Từ nguyên liệu đầu vào, chế biến, bảo quản cho tới đầu ra.

Trên đây là một số thông tin về tiêu chuẩn OCOP. Có thể thấy, nếu thực hiện thành công chương trình thì không chỉ thúc đẩy nền kinh tế phát triển mà đời sống của người dân cũng được cải thiện. Sản phẩm Việt muốn vươn mình ra biển lớn cần đạt được những giấy chứng nhận quan trọng. Nỗ lực vì tương lai, chú trọng vào các quá trình để có được sản phẩm tốt nhất.